Co powinieneś wiedzieć o mączkach mięsnych!
Z CZEGO WYTWARZA SIĘ MĄCZKI MIĘSNE.
Mączka to powszechnie stosowany i trudny do zdefiniowania składnik, mający formę sproszkowanych, wysuszonych części tuszy zwierząt oraz produktów pochodzenia zwierzęcego, która opisywana jest na etykiecie w wieloraki sposób. Jeśli przyjąć, że jest ona wyprodukowana z kurczaka, na etykiecie będziemy mogli przeczytać że jest to mączka z kurczaka, mączka z mięsa kurczaka, suszony kurczak, suszone mięso kurczaka, dehydratyzowany kurczak, dehydratyzowane mięso z kurczaka, sproszkowany kurczak, sproszkowane mięso kurczaka, odwodniony kurczak, odwodnione mięso z kurczaka, liofilizowany kurczak itd.
Wszystkie mączki mięsne są źródłem wysoko skoncentrowanych i wartościowych pod względem biochemicznym protein zwierzęcych, zawierających około 5-7% wody, jednak w znaczący sposób różnią się jakością!
Dlaczego obecność mączek w karmach dla naszych zwierząt domowych, budzi wciąz wiele kontrowersji i niejasności? Żeby wyjaśnić o co w tym wszystkim chodzi, należy zacząc od definicji produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego, w skrócie określonych jako UPPZ.
Jak podaje Główny Inspektorat Weterynarii UPPZ to materiały pochodzenia zwierzęcego, które nie są przeznaczone do spożycia przez ludzi (z założenia jadalne przez ludzi) lub których ludzie nie spożywają (części zwierząt niejadalne np. tchawice).
UPPZ są kategoryzowane na podstawie analizy ryzyka, jako materiały kategorii 1, 2 lub 3 (materiały szczególnego, wysokiego i niskiego ryzyka). Sposób postępowania zależy od kategorii produktów i dotyczy: przetwarzania, zbierania, transportu ,magazynowania, użycia, niszczenia.
Materiał kategorii 1 (oznaczony jako wyłącznie do utylizacji!) , to między innymi:
- zwierzęta chore (również padłe), bądź podejrzane o zakażenie TSE materiał szczególnego ryzyka (SRM)
- padłe zwierzęta domowe, egzotyczne (z ogrodów zoologicznych) oraz laboratoryjne
- zwierzęta dzikie podejrzane o zakażenie chorobami przenoszonymi na ludzi lub zwierzęta
- zwierzęta u kórych wykryto substancje niedozwolone
- odpady gastronomiczne pochodzące ze środków przewozu międzynarodowego
- osady z oczyszczalni ścieków
Materiał kategorii 2 (oznaczony jako nie do spożycia przez zwierzęta!
Wytwarza się z niego biogaz , nawóz, kompost)
- obornik, niezmineralizowane guano i treść z przewodu pokarmowego ssaków zwłoki zwierząt gospodarskich
- produkty uboczne pochodzenia zwierzęcego zgromadzone podczas oczyszczania ścieków
- zwierzęta, które zostały uznane za nienadające się do spożycia przez ludzi z powodu obecności ciał obcych w tych produktach
- produkty uboczne pochodzenia zwierzęcego zawierające pozostałości zatwierdzonych substancji (leki, hormony, antybiotyki) lub zanieczyszczeń w ilościach przekraczających dozwolone normy
- zwierzęta importowane spoza UE,niespełniające wymogów UE
- płody i zarodki
- padły drób pochodzący a inkubatorów
Materiał kategorii 3 (oznaczony jako nie do spożycia przez ludzi!
Wytwarza się z niego między innymi karmy przetworzone i surowe, mączki oraz gryzaki dla psów)
- tusze zwierząt poddanych ubojowi, nadające się do spożycia przez ludzi, lecz nie wprowadzone z jakiegoś powodu do obiegu handlowego
- tusze zwierząt poddanych ubojowi, które nie zostały uznane za zdatne do spożycia przez ludzi, ale nie wykazują objawów choroby przenoszonej na ludzi lub zwierzęta
- skóry, skórki, rogi stopy od zwierząt zdrowych, ubitych w rzeźni
- krew, łożysko, wełna, pióra, włosy, ścinki z kopyt, mleko
- zwierzęta wodne
- produkty uboczne z wylęgarni
- tkanka tłuszczowa
- muszle, skorupy od skorupiaków jajka i skorupy jaj
- skóry i skórki, kopyta, pióra, wełna, rogi, sierść i futro pochodzące od zwierząt martwych
- tkanka tłuszczowa ze zwierząt, które nie przeszły badania poubojowego
- odpady gastronomiczne
Trzy ostatnie pozycje mat. Kat 3. są wykluczone w aspekcie produkcji karm dla zwierząt (z kilkoma wyjątkami, ale tu odsyłamy do przeanalizowania treści całego rozporządzenia WE nr 1069/2009 z dnia 21 października 2009r.)!
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?qid=1512043906426&uri=CELEX:32009R1069
JAKOŚĆ MĄCZEK MIĘSNYCH.
Przechodząc do meritum sprawy, wszelkie mączki mięsne (również hydrolizaty białek zwierzęcych oraz białka zwierzęce, choć zdecydowanie rzadziej) mogą być wyprodukowane zarówno z bardzo dobryk jakościowo surowców, jak i tych gorszych, które na pierwszy rzut oka wydają nam się nieestetyczne i nie kojarzą się z pięknie „podanym” filetem kurzym na frontowej stronie designerskiego opakowania.
Wszystko oczywiście zależeć będzie od polityki i filozofii etyki producenta, a co za tym idzie od segmentu cenowego produktu.
Są producenci wykorzystujący mączki wytwarzane z dobrych jakościowo surowców, np. z mięsa oraz części ubitych zwierząt pierwotnie przeznaczonych na rynek spożywczy ludzki (czyli jadalnych przez ludzi), ale z jakiegoś powodu odrzuconych i wykluczonych z obiegu handlowego. np. nie przeszły badań, ale nie są zakarzone chorobami zagrażającymi życiu i zdrowiu zwierząt, bądź też były poobijane, uszkodzone itp. Taki surowiec w rozumieniu prawnym uznaje się również jako odpad, czyli UPPZ i zalicza się do materiału kat.3 punkt 1 i 2. Te części tuszy, mimo że nie zostaną wprowadzone do obiegu handlowego, również przez wielu producentów mogą być opisane jako „human grade”, bo też ich pierwotnym odbiorcą konsumentem z założenia, był człowiek.
Pozostałe mączki o niższym standardzie, wytwarzane są również na bazie produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego (UPPZ), to w szczególności dużo tańsze, wszelkiego rodzaju hydrolizaty białek zwierzęcych o mniejszej różnorodności aminokwasów i zdecydowanie niższej przyswajalności. Są one produkowane najczęściej z „gorszych” jakościowo odpadów rzeźnych (z założenia niejadalnych przez człowieka), czyli właściwie z wszystkiego, co zawiera materiał kat.3 (z wykluczeniem 3 ostatnich pozycji), a najczęściej są to pióra, kopyta, łby i krew.
O KONSERWOWANIU MĄCZEK MIĘSNYCH.
Jest jeszcze jeden bardzo istotny aspekt związany z mączkami. Przy jej produkcji dodaje się szereg przeciwutleniaczy, aby zapobiec jej jełczeniu. Mogą one być naturalne (takie jak witamina E, witamina C, czy ekstrakty z rozmarynu) lub syntetyczne. W przypadku tych ostatnich, najczęściej stosowanymi w mączkach mięsnych są wysoce kontrowersyjne i potencjalnie szkodliwe związki chemiczne BHT, BHA, galusan propylu, a w mączkach rybnych, ten najgroźniejszy o ptwierdzonym działaniu rakotwórczym..etoxyquinum!
Głównym problemem jest to, że skoro przeciwutleniacze są dodawane do mączki mięsnej w zakładzie uboju mięsnego, producent który ją później zakupi jako jeden z surowców potrzebnych do produkcji karmy, nie musi deklarować ich na etykiecie! W rzeczywistości oznacza to, że „nasza” karma jest niestety „wzbogacona” o szkodliwe dodatki wykorzystane przez producenta samej mączki bez uwzględnienia tego faktu na końcowej etykiecie finalnego produktu, czyli „naszej karmy”! Zgodnie z prawem przeczytamy więc, że karma „nie zawiera żadnych sztucznych dodatków'', o ile producent nie dodaje ich na linii produkcyjnej, w swojej fabryce. W takiej sytuacji ma on obowiązek poinformować o tym na etykiecie swojego produktu. Produkty opisane jako „wolne od sztucznych dodatków” są pewną gwarancją, że rzeczywiście nie zawierają chemii. Jeśli natomiast masz jakiekolwiek wątpliwości, dobrze jest skontaktować się bezpośrednio z producentem.
MĄCZKI MIĘSNE W ASPEKCIE WYZWAŃ GLOBALNYCH.
Mimo tych wszystkich wątpliwości uważamy że, mączki mięsne mogą być wartościowym składnikiem z punktu widzenia potrzeb organizmu zwierząt domowych. Są one bogate w wysoko skoncentrowane i łatwo przyswajalne białka, a ponieważ przemysł mięsny generuje ogromne ilości odpadów idące w mln ton, byłoby niebywałym marnotrwstwem nie wykorzystać takich zasobów np. w formie karm, czy pasz dla zwierząt. Poza kwestiami natury etycznej, biorąc pod uwagę problemy głodującej cześci świata (blisko 925mln ludzi na świecie cierpi z tego tytułu) jest jeszcze problem związany z efektem cieplarnianym, gdybyśmy chcieli karmić wszystkie nasze zwierzęta mięsem klasy HG znacząco przyczynilibyśmy się do dalszej degradacji naszej planety! Prosze sobie wyobrazić, że w samej Polsce liczba zwierząt domowych (psów i kotów) przewyższa znacząco liczbę ludności np. Republiki Czeskiej! Natomiast badania z 2020 roku potwierdziły, że np. w Chinach psy i koty zużywają zasoby lądowe odpowiadające 70–245 milionom ludzi!
PODSUMOWANIE.
Czym kierować się więc, przy wyborze produktu w aspekcie jakości mączek mięsnych? Ważne jest czytać składy, wybierać racjonalnie i zdroworozsądkowo, fokusować się na karmach bazujących na mięsie świeżym i na mączkach z mięsa (opisanych jako np. "mączka z mięsa kurczaka", "suszone mięso kurczaka", "sproszkowane mięso z kurczaka") oraz mieć na uwadze, że jakość musi kosztować! Przy czym należy również zwrócić uwagę na filozofię i politykę danego producenta, dlatego dobrze jest odwiedzić witrynę firmową i doczytać o produkcie. Przykładowo wciąż jeszcze spotykamy się z opisem składników, gdzie czytamy np. "chicken meal" zamiast "chicken meat meal", mimo że producent deklaruje na stronie, że jest to wyłącznie mięso, bądź składniki klasy ludzkiej (dotyczy to w szczególności producentów z krajów anglosaskich, którzy bazują wciąż na zaufaniu swoich klientów). Tutaj zwracamy też uwagę na fakt, że rzetelna strona producenta, będąca jego pierwszoplanową wizytówką świadczy, w dużym stopniu o jego uczciwości i jakości produktu, który jest nam oferowany. I wreszcie, polecamy zapoznać się i wdrożyć system karmienia rotacyjnego, który jest najlepszym wariantem dbania o zdrowie naszych zwierzaków. Szerzej o karmieniu rotacyjnym piszemy tu:
https://www.przewodnikpokarmach.pl/biblioteka/karmienie-rotacyjne